Gan nhiễm mỡ ở trẻ em tưởng chừng rất đơn giản nhưng nếu không được tầm soát và quản lý tốt có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về sau như xơ gan.

Gan nhiễm mỡ thường gặp ở trẻ dư cân, béo phì, đa số không có triệu chứng và được phát hiện một cách tình cờ khi đi khám sức khỏe định kỳ, siêu âm bụng ghi nhận hình ảnh gan nhiễm mỡ. Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, chiếm khoảng 7% ở trẻ em và lên đến 34% ở trẻ béo phì. Nếu như không được phát hiện và điều trị kịp thời thì theo thời gian bệnh nhân có thể gặp phải một số biến chứng như xơ gan. Chẩn đoán xác định dựa vào sinh thiết gan tuy nhiên đây là một thủ thuật khá xâm lấn nên thường chỉ được thực hiện trong một số trường hợp nhất định.

Hình 1. Diễn tiến của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Gần đây Khoa Tiêu Hóa – bệnh viện Nhi Đồng 2 có tiếp nhận bé D., nam, 8 tuổi nhập viện vì tăng men gan kéo dài 1 năm cùng tình trạng dư cân so với tuổi, chỉ số men gan ALT lúc nhập viện >200 UL, sau khi làm đầy đủ các xét nghiệm tìm nguyên nhân đều bình thường, bác sĩ điều trị đã hội chẩn Trưởng Khoa và quyết định thủ thuật sinh thiết gan để tìm nguyên nhân. Kết quả sinh thiết: gan nhiễm mỡ không do rượu với hình ảnh nhiều tế bào gan bị thoái hóa mỡ. Bé được cho khám dinh dưỡng về chế độ ăn và lời dặn tập thể dục để giảm cân, tái khám lại sau 1 tháng.

Qua đó có thể thấy, bệnh lý này hoàn toàn có thể điều trị được nếu bệnh nhân được phát hiện sớm, tầm soát khá đơn giản chỉ với xét nghiệm men gan. Độ tuổi khuyến cáo nên tầm soát sớm bệnh lý này ở trẻ em là 9 -11 tuổi ở những trẻ dư cân béo phì. Đặc biệt bệnh lý này ở trẻ em không có thuốc điều trị đặc hiệu và phương pháp điều trị chỉ là giảm cân bằng cách thay đổi chế độ ăn cắt giảm tinh bột, chất đường, chất béo kết hợp tập thể dục mỗi ngày. Bệnh nhân sẽ phải tái khám định kì từ 1 đến 6 tháng để đánh giá lại dinh dưỡng và xét nghiệm lại men gan, men gan giảm đồng nghĩa với sự hồi phục các tế bào gan bị thoái hóa mỡ.

BS Ngân cho biết vấn đề gan nhiễm mỡ ở trẻ em tưởng chừng rất đơn giản nhưng nếu không được tầm soát và quản lý tốt có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về sau như xơ gan. Cách phát hiện bệnh lý này cũng rất dễ dàng và nhanh chóng, do đó các bậc phụ huynh nên đưa các bé với tình trạng béo phì đến khám chuyên khoa Tiêu hóa để tầm soát đồng thời có kế hoạch điều trị và theo dõi phù hợp nhất.

Dư cân, béo phì đang là một vấn đề rất quan trọng không chỉ ở các nước phát triển mà còn ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Theo Bộ Y tế, tỷ lệ béo phì ở trẻ 6 - 11 tuổi tại TP.HCM hiện đã là 12% và Hà Nội là 8- 9%. Các dữ liệu thống kê cho thấy, hiện nay, béo phì ở trẻ em đang là vấn đề thách thức trên toàn cầu.

Tác giả bài viết :  BS. Nguyễn Thị Kim Ngân – Khoa Tiêu Hóa