Tính đến từ năm 2013 đến tháng 6/2024, Bệnh viện Nhi Đồng 2 TPHCM đã tiếp nhận 144 hồ sơ yêu cầu xác định lại giới tính. Đa số trẻ tới xác định lại giới tính có hình dạng bên ngoài là nam giới, tập trung nhiều từ 6 đến 10 tuổi. Trong đó, có 105 trường hợp đã được cấp giấy chứng nhận xác định lại giới tính, 9 trường hợp đang chờ Hội đồng xác định lại giới tính, còn lại là hồ sơ không đủ điều kiện xác định.

Theo bác sĩ chuyên khoa 2 Phan Tấn Đức – Trưởng khoa Thận Niệu, Bệnh viện Nhi Đồng 2 TPHCM, có nhiều nguyên nhân làm cho trẻ bị nhầm lẫn giới tính như nam lưỡng giới giả nữ, nữ lưỡng giới giả nam, lưỡng giới thật, trẻ vừa có buồng trứng vừa có tinh hoàn,… Trong đó, thường thấy nhất là trẻ bị dị dạng đường sinh dục như lỗ tiểu đóng thấp, phì đại âm vật do tăng sản tuyến thượng thận làm cho các nhân viên y tế (thậm chí bác sĩ sản khoa) bị nhầm lẫn ngay khi bé chào đời.

Vẫn còn trẻ sống với giới tính nhầm lẫn qua nhiều năm, khi bắt đầu có biểu hiện tâm lý khác với giới tính, hình thể bên ngoài mới được phát hiện và can thiệp. Thậm chí, một số người sống chỉ mới được xác định lại giới tính khi bản thân đã qua tuổi trưởng thành, gây ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống, công việc và gia đình.

Đa số bé bị nhầm lẫn, cần xác định lại giới tính càng sớm càng tốt, tránh ảnh hưởng tâm lý, sự phát triển của trẻ. Ngoài ra, nếu bị dị dạng đường sinh dục, bé có thể can thiệp trong giai đoạn 4-6 tuổi. Một số trường hợp đặc biệt như em bé song tính, lưỡng tính,… cha mẹ cần chờ đợi bé lớn hơn (khoảng 12-15 tuổi), khi bé biết được giới tính thật sự của mình, cha mẹ sẽ cùng bé chọn lựa.

“Chúng ta cần hiểu rõ, xác định lại giới tính thật, khác với chuyển đổi giới tính. Tức là khi một người gửi hồ sơ yêu cầu xác định lại giới tính, sẽ được thực hiện các xét nghiệm cần thiết như siêu âm, nội soi, chụp CT, MRI, xét nghiệm nhiễm sắc thể giới tính, nội tiết, gen biệt hóa tinh hoàn,… sau đó mới có kết luận về giới tính. Bệnh viện không có quyền xác định giới tính cho người chuyển giới”, bác sĩ Đức nói.

Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Ngọc Thạch – Phó giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng 2 cho biết, quan trọng trong thời gian trẻ nghi ngờ, cảm thấy bản thân khác với bạn cùng trang lứa, cha mẹ cần bình tĩnh, lắng nghe và đồng hành cùng con để trẻ sớm được “biết mình là ai”, khi nghi ngờ nên thăm khám bác sĩ tiết niệu nhi. Trên thực tế, vẫn còn nhiều gia đình khó chia sẻ với trẻ về vấn đề giới tính, điều này vô tình càng làm cho trẻ cảm thấy hoang mang hơn.

“Suốt thời gian dài bị nhầm lẫn giới tính sẽ làm trẻ khó khăn khi tiếp xúc với bạn bè trong quá trình đi học. Thậm chí, trẻ thu rúc, khó hòa nhập, khó thành công trong cuộc sống.

Chưa kể, đa số người đến yêu cầu xác định lại giới tính còn chưa có giấy tờ tùy thân, không có bảo hiểm y tế, cũng như lập gia đình, sinh con rất thương cảm”, bác sĩ Thạch nói thêm.

-----------------------------------------------------------------------

Khi nào một người được quyền xác định lại giới tính?

Tính đến nay, Bệnh viện Nhi Đồng 2 TPHCM là nơi duy nhất tại khu vực phía Nam được phép can thiệp y tế xác định lại giới tính dựa trên những Thông tư, Nghị định của nhà nước.

Theo đó, việc xác định lại giới tính của một người được thực hiện trong các trường hợp như:

- Giới tính bị khuyết tật bẩm sinh: bất thường ở bộ phận sinh dục của một người ngay từ khi mới sinh ra, biểu hiện ở một trong các dạng như nữ lưỡng giới giả nam, nam lưỡng giới giả nữ hoặc lưỡng giới thật.

 - Chưa định hình chính xác mà cần có sự can thiệp của y học nhằm xác định rõ giới tính: chưa thể phân biệt được một người là nam hay nữ xét về cả bộ phận sinh dục và nhiễm sắc thể giới tính.

Khi một người được xác định lại giới tính sẽ có quyền đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch

Phạm An